Podstawowe wiadomości o Kawalerii w II RP.

​

W wyniku reorganizacji 1937r. w Wojsku Polskim utworzono 11 brygad kawalerii. W tym 4 brygady, cztero pułkowe oraz 7 brygad, trzy pułkowych.Kawaleria liczyła łącznie 40 pułków. W tym 3 pułki szwoleżerów (było to nawiązanie do pułków kawalerii w I,.II i III Brygadzie Legionów Polskich).27 pułków ułanów oraz 10 pułków strzelców konnych. Zadania oraz szkolenie było takie same w pułkach szwoleżerów, ułanów i strzelców konnych. 

w skład kawalerii wchodziło również:

11 dywizjonów artylerii konnej

11 szwadronów pionierów

11 szwadronów łączności

19 szwadronów i jeden dywizjon korpusu ochrony pogranicza

 

Największą jednostką kawalerii była brygada (3 lub 4 pułkowa). Oddziałem samodzielnym materiałowo wchodzącym w skład brygady był pułk kawalerii.

 

​

Stan etatowy pułku na 31 sierpnia 1939 r.

​

•  36 oficerów

•  840 podoficerów i szeregowych

•  890 koni

  

 Skład pułku

​

•  Poczet dowódcy pułku, kwatermistrzostwo, drużyna pioniersko-przeciwgazowa- 58 żołnierzy

•  4 szwadrony liniowe – 4x 117 żołnierzy

•  Szwadron CKM – 153 żołnierzy

•  Szwadron gospodarczy – 85 żołnierzy

•  Pluton łączności – 57 żołnierzy

•  Pluton kolarzy – 31 żołnierzy

•  Pluton działek ppanc. 37mm (4 szt.)-41 żołnierzy

 

Uzbrojenie:

•  12 ckm

•  13 rkm

•  16 karabinów ppanc.

•  4 działka ppanc.

•  711 kbk

•  69 pistoletów

•  539 szabel

•  108 lanc

•  14 taczanek różnego typu

•  92 wozy taborowe

•  2 bryczki

•  6 kuchni polowych

•  1 samochód osobowy

•  2 motocykle

•  35 rowerów

​

Pułk kawalerii w boju

Stan pułku:

•  36 of , 840 podof. i szeregowych

•  890 koni

•  Rzut bojowy pułku-611 żołnierzy

•  Rzut wystawiony do walki konno-395 żołnierzy

•  Rzut wystawiony do walki pieszo-270 żołnierzy

•  Koniowodni i luzacy - 192 żołnierzy

•  Wsparcie pułku, dowództwo pułku, dowódca szwadronu CKM z pocztem i pluton łączności-76 żołnierzy

•  Obsługi CKM. Działek ppanc. i drużyna pioniersko-gazowa 123 żołnierzy

•  Drużyny gospodarcze szwadronów, szwadron gospodarczy pułku, kwatermistrzostwo pułku łącznie z taborem     

    ciężkim – 215 żołnierzy

​

Szwadron kawalerii

​

Stan szwadronu:

•  5 oficerów 112 podoficerów i szeregowych

•  120 koni

•  Poczet dowódcy szwadronu

•  4 plutony liniowe

•  Drużyna gospodarcza

•  Uzbrojenie

•  3 karabiny ppanc.

•  4 rkm

•  78 karabinków kawaleryjskich (kbk)

•  92 szable

•  27 lanc

​

Szwadron ckm

​

​

Stan szwadronu:

•  4 oficerów 139 podoficerów i szeregowych, 151 koni

•  Poczet dowódcy szwadronu

•  3 plutony ckm w tym:

•  1 pluton ckm na jukach (4 ckm w plutonie)

•  2 plutony ckm na taczankach (2x4 ckm)

•  Drużyna gospodarcza

​

 Uzbrojenie:

•  12 ckm

•  123 kbk

•  127 szabel

​

Pluton liniowy

​

Stan plutonu:

•  1 oficer 27 podoficerów i szeregowych, 28 koni + 1 koń juczny

•  Poczet dowódcy plutonu

•  3 sekcje liniowe

•  Sekcja rkm

​

Uzbrojenie:

•  1 rkm

•  24 kbk

•  1 karabin ppanc.

•  28 szabel

•  9 lanc

​

Sekcja kawalerii

​

Stan sekcji:

•  1 podoficer 5 ułanów, 6 koni

 

Uzbrojenie:

•  6 kbk

•  6 szabel

•  3 lance

​

Sekcja rkm

Stan sekcji:

•  1 podoficer 4 ułanów, 6 koni

•  Sekcyjny

•  Celowniczy

•  Amunicyjny

•  2 koniowodnych

​

Uzbrojenie:

•  1 pistolet

•  6 kbk

•  6 szabel

​

​

Sekcja ckm na jukach

Skład sekcji:

•  1 podoficer 5 ułanów

•  Kierowniczy

•  Karabinowy

•  Celowniczy

•  2 amunicyjnych

•  Pomocniczy

•  5 koniowodnych

​

Sekcja ckm na taczankach

Skład sekcji:

•  Karabinowy

•  Celowniczy

•  Taśmowy

•  2 amunicyjnych

•  Pomocniczy

•  Woźnica

•  2 koniowodnych

​

Skład działonu ppanc. 37mm wz. Bofors

Skład:

•  Działonowy

•  Celowniczy

•  Ładowniczy

•  2 amunicyjnych

•  Woźnica

•  2 koniowodnych

​

Skład działonu armaty 75mm

Skład:

•  Działonowy

•  Amunicyjny

•  Ładowniczy

•  Kierowniczy

•  Celowniczy

•  Zamkowy

•  2 wręczycieli

•  Jaszczowy

•  4 koniowodnych

•  6 kanonierów jezdnych

​

Numeracja, nazwy i kolory otoków w kawalerii

​

Po zwycięskiej wojnie polsko - sowieckiej i skutecznej obronie granic Rzeczypospolitej , przyszedł czas pokoju i reorganizacji Wojska Polskiego w tym kawalerii.

W największym skrócie można wytłumaczyć to w następujący sposób:

Tradycje pułków kawalerii  I,II,III Brygady Legionów Polskich przejęły, 1, 2 i 3 pułk szwoleżerów.

Pułki wywodzące się z I,II i III Korpusu Polskiego w zrewoltowanej Rosji otrzymały nazwę i numerację według kolejności ich powstania była to numeracja od 1 do 6 pułku ułanów. Pułki ułanów 7 i 11 zostały utworzone na bazie nadwyżek kadry z 1 pułku ułanów I Brygady Legionów Polskich. Z kolei 8 pułk ułanów został utworzony na bazie kadry polskiej z byłej armii Austro-Węgierskiej. Pułki ułanów z Wielkopolski otrzymały numerację od 15 do 18.

Pułki strzelców konnych w większości pochodziły z Armii Polskiej sformowanej we Francji.

O numeracji w tych pułkach zdecydował przydział pułku do poszczególnego Dowództwa Okręgu Korpusu.

Powoływane rezerwowe oddziały kawalerii na wypadek wojny otrzymywały numerację od 101. Z kolei odziały Krakusów od numeru 201.

W dywizjonach artylerii konnej jako nieodłącznej części kawalerii wprowadzono zasadę że jedna bateria ma wspierać w walce jeden pułk kawalerii. Wynikało z tego że w brygadzie 4 pułkowej znajdował się dywizjon artylerii konnej w składzie 4 baterii a w brygadzie 3 pułkowej dywizjon posiadał 3 baterie. Dla przypomnienia chcę zaznaczyć że w Wojsku Polskim istniało 11 dywizjonów artylerii konnej z tego 4 dywizjony 4 bateryjne było to: 1, 9, 11 i 13 oraz 7 dywizjonów 3 bateryjnych. W wyniku reorganizacji artylerii konnej w 1937r. dywizjony posiadały numerację od 1 do 14 (10 i 12 dywizjony zostały rozwiązane w związku z wprowadzoną motoryzacją w Wojsku Polskim) z kolei na bazie 8 dywizjonu utworzono 14 dywizjon. Najstarsze i najbardziej zasłużone dywizjony w wojnie polsko-sowieckiej zostały wyróżnione szefami (patronami) lub nazwami były to:

1 DAK im. gen. Józefa Bema

2DAK im. gen. Józefa Sowińskiego

3 Lubelski Dywizjon Artylerii Konnej

6 DAK im. gen. Romana Sołtyka

7 Wielkopolski Dywizjon Artylerii Konnej

 

Wszystkie dywizjony otrzymały sztandary dopiero w 1938r.

 

Kolory otoków.

 

Zasada noszenia koloru otoku na nakryciach głowy w kawalerii była następująca.

- Pułk z numerem pierwszym posiadał otok koloru amarantowego.

- Pułk z numerem drugim posiadał otok  koloru białego

- Pułk z numerem trzecim posiadał otok koloru żółtego

- Pułk z numerem czwartym posiadał otok koloru niebieskiego

​

Taką kolorystykę zachowały pułki szwoleżerów, ułanów a także pułki z rodowodem Wielkopolskim.

Z kolei pułki strzelców konnych posiadały otoki koloru amarantowego pierwsze cztery, od piątego do ósmego otok był koloru białego a dziewiątego i dziesiątego otok był koloru żółtego.

Na zakończenie tego opisu chcę zaznaczyć że zgranie korpusu oficerskiego i podoficerskiego nie rzadko z czasów wojny , zawody jeździeckie, miłość do konia i szabli stwarzały niezwykłe więzi w ramach poszczególnych pułków. Więzi te tworzyły tak zwany ,,duch pułku”, który stanowił o elitaryzmie tego rodzaju broni.